برگ‌های ریحان جذاب و دارای طعم شیرین و معطری هستند که باعث می‌شوند انواع پاستا، سالاد سبزیجات، سوپ‌ها، املت‌ها و بسیاری از غذاها و پیش‌غذاها خوشمزه‌تر شوند. این گیاه بومی مناطق گرمسیری آسیا و خاورمیانه بوده و دارای خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی فراوانی است. ازاین‌رو بیشتر برای تقویت سلامت قلب، عملکرد شناختی، سلامت کلیه‌ها و داشتن موهایی سالم و پوستی جوان توصیه می‌شود.
چرا باید ریحان را پرورش دهم؟
هیچ‌چیز مانند بریدن برگ‌های تازه ریحان از باغ (یا باغچه!) و اضافه‌کردن آن به هر چیزی که در حال پختن هستید نیست. سؤال واقعاً باید این باشد: “چرا نباید ریحان بکارم؟” مشخصاتی نظیر طعم تازه، تند و با رایحه میخک ریحان یک افزودنی طبیعی به بسیاری از سبک‌ها و غذاهای آشپزی است.
فقط یک گیاه که به‌خوبی هرس شده باشد، هر هفته 1/2 فنجان ریحان به شما می‌دهد. حتی اگر فضای محدودی دارید، به‌سادگی یک طاقچه آفتاب‌گیر پیدا کنید، ظرفی را با خاکی با زهکشی خوب پر کنید و کار کاشت را آغاز نمایید.
مطمئناً رایج‌ترین رقم ریحان، ریحان شیرین یا ریحان Genovese است، اما گزینه‌های دیگر آشپزی – مانند ریحان ایرانی – نیز به‌راحتی در دسترس هستند. یکی از تفاوت‌های اصلی ریحان با سایر گیاهان این است که یک‌ساله هستند. به سرما بسیار حساس هستند. پس زود آماده کاشت آن شوید! اردیبهشت بهترین زمان برای شروع پرورش ریحان است.
ریحان ایتالیایی سبز و بنفش
ریحان ایتالیایی گونه‌ای از ریحان‌هاست که پرورش آن بسیار آسان است. شما می‌توانید آن را به‌دلخواه پرورش دهید. برای اینکه این گیاه رشد طویل نداشته باشد و به حالت ساقه پا رشد کند، نیاز به هرس منظم دارید.
هرس بیشتر منجر به برداشت بیشتر می‌شود. به‌خصوص در مورد گیاهانی مانند ریحان که اساساً هرس و برداشت یکسانی دارند.
- نام رایج: ریحان ایتالیایی، ریحان شیرین
- نام علمی: Ocimum basilicum
- اندازه: 2 فوت
- نگهداری: آسان
- سمیت: غیرسمی
خرید ریحان ایتالیایی گلدانی آماده
این گیاه می‌تواند به شکل گلدانی کاشته شود. گزینه مناسبی برای کاشت در ظروف مختلف از جمله گلدان است. در خاک با زهکشی خوب که در یک پنجره آفتابی قرار دارد، رشد می‌کند. در یک باغ بزرگ‌تر، ریحان را در میان گوجه‌فرنگی‌های خود بکارید.
برای اطلاعات بیشتر به صفحه خرید ریحان ایتالیایی گلدانی آماده و کشت شده داخل گلدان از فروشگاه کشاورزی خاص مراجعه کنید.
ریحان ایرانی
ریحان ایرانی کامل‌ترین گیاه دارویی است – به‌خصوص زمانی که تابستان فرامی‌رسد. شما می‌توانید این نوع سبزیجات را در غذاهای مختلف برای طعم بخشی استفاده کنید. قطعاً ریحان‌های تازه در این میان گزینه بهتری هستند. چون معطرتر هستند و طعم مطلوبی نیز به غذاها می‌بخشند. اطلاعات بیشتر را در صفحه خرید ریحان ایرانی گلدانی ببینید.
مرحله کاشت ریحان
بذرهای این گیاه را می‌توان در هر زمانی از سال کاشت، اما بهترین زمان کاشت اردیبهشت است.
بذرها را در داخل خانه، در سینی‌های نهال به عمق 0.5 سانتی‌متر، ترجیحاً در کوکوپیت بکارید. در چنین حالتی می‌توانید نشا این گیاه را در منزل داشته باشید و در فصل مناسب نشاهای رشد یافته را به محیط بازتر مثل باغچه یا باغ ببرید. حتما صفحه خرید نشا انواع سبزیجات فروشگاه کشاورزی خاص ببینید.
اگر روش بذر را برای کاشت انتخاب کردید، بذرها باید در 7-14 روز جوانه بزنند. بگذارید نهال‌های جوانه‌زده قبل از پیوند به مدت 3-4 هفته در سینی نهال رشد کنند. سینی نهال را تا زمانی که نهال‌های جوانه‌زده رشد می‌کنند، در نیمه سایه نگه دارید. نهال‌های سالم را در گلدان یا باغچه‌های حیاط بکارید.
نحوه تکثیر ریحان
تکثیر ریحان با قلمه‌ها بسیار ساده است. برای برداشتن قلمه از گیاه ریحان، از قیچی باغبانی استفاده کنید تا آن‌ها را به‌صورت مورب برش دهید (به‌طوری‌که سطح برای جذب آب افزایش یابد). قلمه انتخابی شما باید ساقه‌ای به طول 4 تا 6 اینچ باشد. برگ‌ها را از پایین ساقه بردارید، این قسمتی است که ریشه‌های جدید از آن بیرون می‌زند.
می‌توانید این ساقه را مستقیماً در خاک نرم یا در آب بکارید تا ریشه‌ها بیرون بیایند. هرچند روز یکبار آب را عوض کنید تا زمانی که رشد ریشه را مشاهده کنید. سپس به ریشه‌ها اجازه دهید تا حدود 2 اینچ یا بیشتر رشد کنند. این رشد می‌تواند دو تا چهار هفته طول بکشد.
کاشت ریحان از بذر آسان است و نسبتاً سریع جوانه می‌زند. هنگام کاشت از بذر، بذرها را حدود شش هفته قبل از آخرین یخ‌بندان بکارید. ریحان نسبت به سرما بسیار حساس است، بنابراین چه در حال پیوند نهال از داخل خانه هستید یا گیاهی در زمین دارید، دمای اولیه بهار را در نظر بگیرید و در صورت لزوم گیاه را بپوشانید. اگر در حال کاشت قلمه یا پیوند یک نهال یا گیاه کوچک‌تر هستید، مطمئن شوید که دمای زمین حداقل 70 درجه فارنهایت است.
تکثیر: قلمه ریحان علاوه بر کاشت از بذر، با قراردادن در آب به‌راحتی ریشه می‌دهد. یک قسمت چهار اینچی ریحان را انتخاب کنید که هنوز گل نداده است. ریشه‌ها در عرض یک هفته تشکیل می‌شوند. هنگامی که سیستم ریشه سالم ظاهر شد، گیاه را مستقیماً در باغ یا ظرف بکارید.
مرحله پرورش و محل نگهداری ریحان
مکانی که روزانه حدود 6 تا 8 ساعت در معرض نور خورشید قرار داشته باشد.
حداقل سه بار در هفته خاک این گیاه را مرطوب کنید. حداقل هفته‌ای یکبار آبیاری عمیق انجام دهید تا ریشه‌های عمیق رشد کنند و خاک مرطوب بماند.
این گیاه بهترین رشد را در مکانی دارد که روزانه 6 تا 8 ساعت آفتاب کامل داشته باشد، اگرچه در آفتاب جزئی نیز عملکرد خوبی دارد.
خاک این گیاه باید مرطوب باشد، اما برای برگ‌های پرپشت، باید زهکشی خوبی برای خاک در نظر گرفت. این گیاه در ظروف یا خاک‌های مرتفع بسیار عالی عمل می‌کند. زیرا این موضوع زهکشی بهتری را امکان‌پذیر می‌کند.
خشکی یا مرطوب بودن بیش از حد بر رشد گیاه تأثیر می‌گذارد و آن را مستعد مشکلات و بیماری‌های مختلف می‌نماید. مقدار ایدئال رطوبت 40-60٪ است.
برای رفع نیازهای غذایی گیاه، کمپوست یا کود آلی را در 6 تا 8 اینچ بالای خاک اضافه کنید. این تغذیه باید در فصل رشد انجام شود.
خاک
ریحان بهترین عملکرد خود را در خاک با زهکشی خوب و مرطوب با pH خنثی ارائه می‌دهد. در ابتدای فصل رشد مقداری کمپوست غنی به خاک اضافه کنید. این گیاه به اصلاح بیشتر خاک نیاز ندارد. در واقع، اگر خاک خیلی غنی باشد، ریحان مقداری از طعم خود را از دست می‌دهد.
آفتاب
ریحان در محیط‌های گرم که روزانه حدود شش ساعت در معرض آفتاب قرار می‌گیرند، به‌خوبی رشد می‌کند. نمونه‌ای از این گیاهان نیز در منطقه‌ای رشد می‌کنند که فقط چهار ساعت آفتاب دارد، اما آن‌ها به‌اندازه بقیه پربار نیستند. بهترین نوع این گیاهان در واقع در منطقه‌ای رو به شرق رشد می‌کنند که آفتاب سوزان ظهر در آن نباشد.
آب
زمانی که خاک خشک شد به گیاه آب دهید و تمام تلاش خود را انجام دهید تا گیاه از پایه و نه تمام برگ‌ها آبیاری شود.
فاصله
بسته به نوع آن، گیاه از 12 تا 24 اینچ در ارتفاع رشد می‌کند. بوته‌های این گیاه را به فاصله 12 تا 16 اینچ از هم قرار دهید. اگر فضای محدودی دارید یا فقط در ظروف، کاشت انجام داده‌اید، در مورد انتخاب گیاه با افراد کارشناس مشورت کنید و از آن‌ها نظرخواهی کنید.
کاشت همراه
ریحان را در میان گیاهان و سبزیجات با نیازهای آبی و روشنایی مشابه، مانند گوجه‌فرنگی یا جعفری، بکارید. حتی برخی می‌گویند گوجه‌فرنگی وقتی با ریحان همسایه باشد طعم بهتری دارد. این گیاه را در کنار بابونه، کاهو، فلفل و پونه کوهی بکارید.
مشکلات رایج در مورد کاشت
1. چرا گیاه من در حال نابودی است؟
همیشه به دنبال علائم اولیه هرگونه حشره / قارچ / هر عفونت دیگری در گیاه باشید. به‌محض مشاهده علائم این‌گونه بیماری‌ها، قارچ‌کش‌ها یا آفت‌کش‌های مناسب را انتخاب کنید. مراقب حلزون‌ها و راب‌ها نیز باشید.
2. چرا گیاه من رشد نمی‌کند؟
این نوع سبزی‌ها با مناطق خنک سازگاری بیشتری دارند. آن‌ها برای رشد در شرایط آب‌وهوایی گرم تلاش می‌کنند. همچنین حالت غرقابی در خاک نیز برای آن‌ها مضر است. برای پرورش گیاهان از خاک گلدان با زهکشی خوب استفاده کنید.
3. کدام نوع ریحان برای کاشت بهتر است؟
ریحان‌های ایتالیایی و ایرانی گزینه مناسبی برای کاشت هستند. برگ‌های سبز تیره معطر و تقریباً براق این نوع گیاهان با طعم مطلوب همراه هستند. ضمن اینکه شرایط چندان دشواری برای کاشت ندارند.
گیاهانی که در ظروف رشد می‌کنند، نسبت به گیاهانی که در زمین هستند به کوددهی بیشتری نیاز دارند. هرچه بیشتر آبیاری کنید، سریع‌تر مواد مغذی را از خاک خارج می‌کنید.
نحوه برداشت ریحان
ریحان یک نوع گیاه دارویی است که می‌توانید به‌راحتی آن را انتخاب کنید. شما می‌توانید فقط آنچه را که نیاز دارید برداشت کنید، یا اگر مقدار زیادی از این گیاه را در دسترس دارید، یک برداشت انبوه داشته باشید. این گیاه مشابه نعنا برداشت می‌شود. یعنی یک ساقه را درست بالای نقطه‌ای که دو برگ بزرگ به هم می‌رسند، برش دهید. بهتر است گیاهان گردتر و ساقه‌دارتر را برای برداشت انتخاب کنید.
همیشه بهتر است ریحان را قبل از گلدهی گیاه برداشت کنید. اگر زمان برای برداشت برگ ندارید، فقط قسمت گلدهی آن را حذف کنید. گل‌ها در واقع خوراکی هستند، اما اگر آن‌ها را حذف کنید، گیاه می‌تواند انرژی خود را روی رشد برگ‌ها متمرکز کند. همچنین مطمئن شوید که فقط یک‌سوم کل گیاه را برداشت می‌کنید. این کار امکان رشد عادی و ادامه حیات را برای گیاه به وجود می‌آورد.
نکات مهم برای پرورش گیاهان علفی
- از مخلوط گلدانی ارگانیک باکیفیت خوب برای رشد گیاهان علفی استفاده کنید. مخلوط خاک باغچه می‌تواند گزینه مناسبی برای پرورش این گیاه باشد.
- گیاهان علفی را باید در یک گلدان گرد 12 اینچی پرورش دهید.
- برای پرورش این گیاه با بهترین طعم، آن را در یک مکان آفتابی در فضای باز نگهداری کنید. نور جزئی خورشید به مدت 3-4 ساعت برای پرورش این گیاه کافی نیست.
- گیاهان علفی نیاز به آبیاری منظم با روش دوش به شکل متناوب دارند.
- هر 20 روز یک‌مشت ورمی کمپوست به خاک گیاه اضافه کنید.
- در حین برداشت شاخ‌وبرگ، نوک رشد گیاه را نیز برداشت کنید.
- هرگز بیش از یک‌سوم گیاه را در یک‌زمان برداشت نکنید.
- بذرها را نگه دارید و 2 تا 3 دانه در هر سلول / فنجان بکارید. ازآنجایی‌که دانه‌های این گیاه بسیار کوچک هستند، آن‌ها را در اعماق نپاشید.
- ریحان برای رشد به یک نقطه گرم و آفتابی نیاز دارد. 6 تا 8 ساعت تابش مستقیم نور خورشید برای این گیاه ضروری است. اگرچه این گیاه به آب‌وهوای گرم نیاز دارد اما بهتر است در ساعات بعدازظهر به ریحان خود سایه برسانید. برای اینکه این گیاه رشد یابد، خاک و هوا باید نسبتاً گرم باشد.
- این گیاه اتاق را دوست دارد، چون هوا می‌تواند در اطراف گیاه گردش کند. همچنین دوست ندارد کاملاً خشک شود، بنابراین باید از گلدان بزرگ استفاده کنید. شما نباید گلدان گیاهان خود را شلوغ کنید. اگر گلدان خود را برای ظاهرسازی تزیین می‌کنید، می‌توانید گیاهان را نزدیک‌تر از فاصله توصیه شده 12 تا 18 اینچ از هم قرار دهید. آن‌ها را با فاصله بیشتر از 6 تا 8 اینچ امتحان کنید. با این حال، ریحان مستعد ابتلا به قارچ است، بنابراین حفظ جریان هوا بین گیاهان مهم است.
فواید ریحان
ریحان ایتالیایی قرن‌هاست که برای هضم بهتر، فواید پوستی و مدیریت دیابت استفاده می‌شود. همچنین اعتقاد بر این است که این گیاه در مبارزه با افسردگی مفید است و از عملکرد کبد پشتیبانی می‌کند. همچنین بدن را نیز سم‌زدایی می‌کند.
این گیاه علاوه بر طعم متمایز، سرشار از بتاکاروتن، ویتامین A، کلسیم و منگنز است. همچنین ترکیبات گیاهی مفیدی را تأمین می‌کند که دارای خواص آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی و سایر خواص سلامتی هستند.